Arbo onderzoek geluid op de werkplek

Lawaaidoofheid¹

Lawaaidoofheid is het verschijnsel dat iemand permanente gehoorschade kan oplopen door meestal langdurige blootstelling aan lawaai. Met behulp van audiometrie kan lawaaidoofheid worden vastgesteld.

Het gehoor is een zintuig dat erg gevoelig is voor langdurige overbelasting. Deze overbelasting begint al bij een geluidsniveau van 80 dB(A) gedurende langere tijd. Deze waarde wordt, uitgaande van 8 uren per dag en 5 dagen in de week gedurende meerdere werkzame jaren, als veilige grens beschouwd in de arbo wetgeving. Bij hogere geluidsniveaus moet de periode van blootstelling korter zijn om permanente beschadiging van het oor te voorkomen. Bij 3 dB toename van het geluid mag de periode slechts de helft zijn, dus bij 83 dB(A) is maximaal 4 uren toegestaan.

Onderstaande tabel geeft de maximale blootstellingstijd weer voor verschillende geluidniveaus.

Tot de jaren 80 (van de 20e eeuw) heersten er op veel werkplekken geluidsniveaus die de veilige grens overschreden. Met name in fabrieken en in de bouw (o.a. heimachines) waren plekken waar mensen in geluidsniveaus van 90 tot wel 110 dB(A) moesten werken. Sommige mensen droegen daarbij geen of onvoldoende gehoorbescherming (oorpluggen en geluids-kappen).

Door de langdurige blootstelling aan deze geluidsniveaus ontstond permanente gehoorschade, vanwege de oorzaak meestal lawaaidoofheid genoemd. Ook militairen (dienstplichtigen) hebben vaak lawaaidoofheid door het schieten met een geweer vlak naast het oor. Meestal betreft dit dan ook één oor.

In jaren tachtig is via de Nederlandse arbo wetgeving veel geregeld op het gebied van geluidsniveaus. Boven de 85 dB(A) is uitreiking van en toezien op het gebruik van gehoorbeschermingsmiddelen verplicht voor de werkgever (èn de werknemer). Later werd deze grens aangescherpt tot 80 dB(A).

Na blootstelling aan een te hoog geluidsniveau ontstaat een tijdelijke verhoging van de gehoordrempel, die zich echter na een tijdje weer spontaan herstelt. Ook kan men last van oorsuizen krijgen (ook wel tinnitus genoemd). Als men terwijl de tijdelijke verhoging van de gehoordrempel nog bestaat telkens weer blootgesteld wordt aan te hard geluid, ontstaat permanente gehoorschade.

Lawaaidoofheid is een sluipend proces. Als het eenmaal ontstaan is, zal het niet meer verdwijnen. Een lichte lawaaidoofheid betekent echter nog geen ernstige handicap, maar als de persoon ouder wordt, ontstaat bovenop de lawaaidoofheid ook nog de ouderdomsdoofheid, hetgeen kan leiden tot grote moeite met het verstaan van andere mensen, het horen van alarmsignalen in het verkeer, etc.

Akoestisch onderzoek

Greten Raadgevende Ingenieurs verricht akoestische onderzoeken op de arbeidsplaats, geheel in overeenstemming met NEN-EN-ISO 9612:2009 (Akoestiek - bepaling van de blootstelling aan geluid op de werkplek). De 1e stap hierbij is het bepalen van het aantal werknemers (en bijbehorende werkplekken) die aan lawaai worden blootgesteld. Daarnaast wordt geïnventariseerd hoe lang de werknemers aan lawaai worden blootgesteld en wat de aard van de werkzaamheden is. Vervolgens worden geluidmetingen op locatie verricht.

Indien werknemers niet op een vaste plek staan maar verspreid over een productiehal / werkruimte diverse taken uitvoeren, dan beschikken de adviseurs van Greten Raadgevende Ingenieurs over een rekenmodel NoiseAtWork waarmee ook de verdeling van het geluid over een ruimte kan worden bepaald. Deze verdeling kan worden bepaald op basis van geluidmetingen op een raster of door berekeningen. Bij berekeningen worden geluidgegevens van de bronnen (machines / installaties) ingevoerd, evenals de eigenschappen van de ruimte waarin ze staan, zoals afmetingen, de hoeveelheid absorptie e.d.

Op basis van de geluidmetingen op de werkplek en de duur van de activiteiten per werkplek kunnen nu de zogenaamde lawaai-exposities worden vastgesteld. Hierbij wordt dus zowel rekening gehouden met de hoogte van de geluiddrukniveaus als de expositieduur. Deze expositieniveaus (de zogenaamde dagdosis) worden vervolgens getoetst aan de normstelling. Als een niveau van 85 dB(A) wordt overschreden, dan dient een onderzoek plaats te vinden naar akoestisch maatregelen.

Bij akoestische maatregelen gaat de voorkeur uit naar bronmaatregelen (bijvoorbeeld het gedeeltelijk omkasten van de machine). Maar ook overdrachtsmaatregelen (bijvoorbeeld het plaatsen van een scherm of het aanbrengen van geluidabsorberende baffles) en zelfs ontvangermaatregelen (bijvoorbeeld het realiseren van een abri) behoren tot de mogelijkheden. Hierbij zorgen de adviseurs van Greten Raadgevende Ingenieurs ervoor dat met een zo gering mogelijke investering een zo groot mogelijk resultaat zal worden bereikt. Maatwerk dus, rekening houdend met technische mogelijkheden, budgetten en toekomstplannen. In sommige gevallen kunnen zelfs slimme maatregelen worden geadviseerd waarbij de machine bij een gelijke of zelfs grotere doorvoersnelheid minder geluid gaat produceren (bijvoorbeeld het ontkoppelen / ontdreunen van onderdelen die veel geluid afstralen).

Onderzoek naar lawaai op de arbeidsplaats en vooral het oplossen van geluid- en trillingsproblemen die hiermee samenhangen is werk voor specialisten. De adviseurs van Greten Raadgevende Ingenieurs ondersteunen u graag op het gebied van lawaai op de arbeidsplaats.

1. bron: wikipedia