Lucht- en contactgeluid

Inleiding

De menselijke stem veroorzaakt hoofdzakelijk luchtgeluid. Luidsprekers die star aan een wand zijn bevestigd veroorzaken zowel lucht- als contactgeluid. Een vrouw die met hoge hakken over een harde vloerbedekking loopt veroorzaakt eveneens zowel lucht- als contactgeluid. Dit geldt ook voor een passerende tram of een zware vrachtwagen. Deze geven trillingen door aan de ondergrond die via de bodem en het gebouw in een specifieke verblijfsruimte worden ontvangen. Daarnaast komt ook luchtgeluid van deze tram of vrachtwagen binnen via de ramen, ventilatieroosters, enz.

De bovenstaande figuren geven het verschil tussen lucht- en contactgeluid weer. Ook wordt weergegeven hoe het geluid zich kan voortplanten van de bron naar de ontvanger via directe geluidoverdracht via de scheidingswand en via flankerend geluid.

Om gebruikers van gebouwen te beschermen tegen geluiden die ontstaan buiten de ruimte waarin zij wonen of werken zijn er nationale en internationale normen opgesteld die eisen stellen aan het lucht-geluidniveauverschil en het contact-geluidniveau.

Normstelling

In het Bouwbesluit worden voor respectievelijk het lucht-geluidniveauverschil en het contact-geluidniveau van een aantal specifieke scheidingsconstructies, zoals een woningscheidende vloer of wand, eisen gesteld.

Met betrekking tot luchtgeluid geldt een geluidisolatie eis. Deze geluidisolatie wordt uitgedrukt in de zogenaamde ééngetalsgrootheid D_nTA,k (de hoofdletter D staat voor Difference). Dit is het karakteristieke lucht-geluidniveauverschil. In de norm NEN 5077 staat hoe dit verschil bepaald dient te worden. Voor een woningscheidende vloer dient het karakteristieke lucht-geluidniveauverschil groter te zijn dan 52 dB(A).

Met betrekking tot contactgeluid worden in het Bouwbesluit eisen gesteld aan het geluidniveau dat ontstaat wanneer een hamerapparaat op de woningscheidende vloer wordt geplaatst. Hierbij is er dus een niveau-eis en geen isolatie-eis. Het veel gebruikte begrip “contactgeluidisolatie” is in dit kader een beetje verwarrend. Het contact-geluidniveau wordt uitgedrukt in de ééngetalsgrootheid L_nTA (de hoofdletter L staat voor level). Voor een woningscheidende vloer geldt dat het contact-geluidniveau, gemeten onder de vloer, niet hoger mag zijn dan 59 dB(A).

Als aan het Bouwbesluit wordt voldaan betekent dit niet automatisch dat er geen sprake zal zijn van hinder als gevolg van lucht- en contactgeluiden.

Een D_nTA,k en een L_nTA van van respectievelijk 52 en 59 dB(A) betekenen in de praktijk (bron: NEN 1070):

• De woningscheidende constructies bieden bescherming tegen ontoelaatbare storingen, mits er sprake is van een gedrags- en leefpatroon van de buren waarbij men rekening houdt met elkaar;
• Spraak is soms waarneembaar, echter niet verstaanbaar;
• Zeer luide spraak is verstaanbaar, harde muziek is goed hoorbaar;
• Loopgeluiden e.d. zijn soms storend.

Het percentage gehinderden bij een D_nTA,k van 52 dB(A) en een L_nTA van 59 dB(A) bedraagt indicatief 10 tot 25 %.

De bouwakoestische scan

Op basis van bouwtekeningen kunnen wij door middel van een bouwakoestische scan beoordelen of de woning of het woongebouw kan voldoen aan het Bouwbesluit. Hierbij worden constructies en details beoordeeld door een ervaren bouwakoesticus, zonder dure specialistische berekeningen uit te voeren. Hierdoor kunnen snel en efficiënt bouwconstructies en bouwdetails worden vastgesteld die zodanig zijn dat naar verwachting niet aan de norm wordt voldaan. Met betrekking tot deze constructies en details worden adviezen verstrekt zoals het verhogen van de massa, het akoestisch ontkoppelen van constructieonderdelen, enz. De bouwakoestische scan eindigt met een duidelijk leesbaar rapport waarin de beoordeling en eventuele adviezen zijn opgenomen.

Specialistische berekeningen in verband met het besparen van materiaalkosten

Om aan het Bouwbesluit te kunnen voldaan kan een opdrachtgever ervoor kiezen om aan de minimale massa eisen van constructies zoals omschreven in de NPR 5070: Geluidwering in woongebouwen te voldoen. Zodoende dient de massa van een woningscheidende betonvloer, zonder zwevende dekvloer, in een woongebouw minimaal 800 kg/m2 te bedragen om te kunnen voldoen aan de eis met betrekking tot het contact-geluidniveau. Ook worden er in woongebouwen eisen gesteld aan binnenspouwbladen die star bevonden zijn met constructies. De massa hiervan dient minimaal 250 kg/m2 te bedragen (150 mm kalkzandsteen).

Wij zijn gespecialiseerd in het berekenen of en onder welke aanvullende voorwaarden zelfs bij slankere constructies kan worden voldaan aan de norm. Hiervoor wordt een 3D rekenpakket (Bastian ontwikkeld door Datakustik) ingezet dat rekening houdt met het geluid dat direct door de woningscheidende wand of vloer gaat, evenals het geluid dat zich via andere wegen voortplant. Deze berekeningen voldoen aan de internationale norm NEN-EN 12354, delen 1 en 2. De onderstaande figuur geeft een voorbeeld van de grafische invoer van een Bastian berekening.

Het meten van het lucht-geluidniveauverschil en contact-geluidniveau in bestaande situaties

Met behulp van de norm NEN 5077 verrichten onze adviseurs lucht-geluidniveauverschil metingen én contactgeluidniveau metingen in de praktijk.

Lucht-geluidniveauverschil metingen worden uitgevoerd met een luidspreker. Met deze luidspreker wordt een constant geluid geproduceerd met een zogenaamd vlak geluidspectrum (rose ruis). De luidspreker wordt opgesteld in de zendruimte, waarbij het geluid wordt gemeten zowel in de zendruimte als in de ontvangruimte. Op basis van deze geluidmetingen kan het karakteristieke lucht-geluidniveauverschil (D_nTA,k) worden berekend.

Contact-geluidniveau metingen worden verricht met een genormaliseerd hamerapparaat. Dit apparaat bevat een 5-tal hamertjes met een gewicht van 500 gram die achter elkaar met een valhoogte van 40 mm op de vloer “hameren”. Internationaal is afgesproken dat dit hamerapparaat veel voorkomende contactgeluiden, zoals lopen over een vloer, simuleert. Het hamerapparaat wordt geplaatst op de vloer waarbij in de ruimte aan de onderzijde van de vloer geluidmetingen worden verricht. Op basis van deze geluidmetingen kan het contact-geluidniveau (L_nTA) worden berekend.

De resultaten van de lucht- en contactgeluidmetingen worden opgenomen in een duidelijk leesbaar meetrapport. In dit rapport worden de resultaten tevens beoordeeld en getoetst aan het Bouwbesluit.

Diagnostisch onderzoek

Als op basis van de hiervoor besproken metingen blijkt dat het lucht-geluidniveauverschil en / of het contact-geluidniveau te wensen overlaat en er niet voldaan kan worden aan het Bouwbesluit dan kan een diagnostisch trillingsonderzoek uitkomst bieden. Door middel van trillingsmetingen wordt vastgesteld hoe het geluid zich voortplant van de bron (bijvoorbeeld het geluid van de radio van de buren) naar de ontvanger (bijvoorbeeld de slaapkamer van de gehinderde). Door het nauwkeurig in kaart brengen van deze geluidoverdrachtswegen kunnen maatwerk adviezen worden verstrekt. Deze adviezen worden zodanig gepresenteerd dat een aannemer gelijk aan de slag kan. Een diagnostisch trillingsonderzoek kan eventuele teleurstellingen die ontstaan door het "op gevoel" toepassen van bouwkundige maatregelen voorkomen.